'Een aantal drukke jongens maakt de dienst uit in de klas,' zegt de intern begeleider aan de andere kant van de lijn. 'Kan je daar wat mee?' We krijgen steeds vaker aanvragen voor dit soort op-maat-trainingen. Vooral na de veel gelezen blogs 'Hoe ga je om met een boze leerling,' en 'Hoe je het drukste jongetje van de klas geconcentreerd laat werken.' Sofia gebruikt de laatste tijd wat vaker haar 'stoere' kant voor haar 'mannen’ uit groep 7. 'Boosheid is net als een bal die je onder water probeert te houden,' zegt ze tegen haar duo-partner. 'Hoe groter de boosheid, des te moeilijker het is om 'de bal' onder water te houden. Als je hem niet af en toe laat leeg lopen, dan hou je hem niet meer.’ 'Jongens uiten hun emoties anders dan meisjes.' 'Meisje praten vaak makkelijker over emoties. Mijn 'stoere' jongens vinden praten meestal stom.' De leerlingen van Sofia waarderen haar 'nieuwe' aanpak enorm.' 'Als we boos zijn mogen soms voetballen, stoeien en boksen tegen stootkussens. Juf Sofia doet altijd mee!' 'Ze speelt nog vals ook,' lachen ze, 'respect!!' Sophia zet haar beste beentje voor als 'Alpha-juf'. Twee maanden wist ze nog niet zo goed wat ze met haar 'mannen' aan moest. 'Die gasten komen's ochtends soms al boos binnen,' zegt ze tijdens de training. 'Ik loop de hele dag achter de feiten aan. En aan leren komen we soms niet eens toe!’ 'Ik ben alleen maar brandjes aan het blussen.' Sofia heeft geleerd hoe ze op een gecontroleerde manier meer ruimte kan geven aan de boosheid van haar leerlingen. Sindsdien gaat ze een paar keer per week met de 'bozige' leerlingen aan de slag. Ze laat ze even flink uitrazen. Daardoor loopt de bal leeg. 'Daarna zijn ze veel rustiger in de klas. Een investering die ik dubbel en dwars terug verdien.' Ook praat ze minder. Ze gebruikt vaker lichaamstaal. Ze stelt sneller haar grenzen, kort en duidelijk. En tussen de denklessen door doet ze wat beweegspelletjes. Ze heeft een map met wel 80 oefeningen waaruit ze kan putten. 'Als de jongens op het schoolplein wild stoeien, kijk ik tegenwoordig wat vaker de andere kant op. 'Ik vind het best eng om te zien hoe stevig het er soms aan toe gaat. Maar mijn jongens hebben me verzekerd dat er niks gebeurt.' 'Voor hen is een bult, een schram of een gat in hun broek eerder een trofee dan een probleem,' heb ik ontdekt. 'Als de 'mannen' en een paar meiden bezweet en met een knalrooie kop het klaslokaal binnen komen hebben ze weer ruimte in hun koppie om te leren. Sofia geeft ook wat vaker doe-lessen. Ook erg gewaardeerd door de meisjes. 'Morgen trekken we het bos in.' Zoveel leuker dan biologie uit een boekje! 'Trek je ouwe kleren aan,' zegt ze lachend. Want dat we vies en smerig worden is zeker!' Juichend rennen de leerlingen de klas uit. Ze hebben nu al zin in morgen. In de weken daarop maakt ze (naast het reguliere programma) tijd voor sleutelen aan fietsen, snoeien van bomen en slopen van oude apparaten. En ze kauwt niet alles meer voor. 'Veel leerlingen leren beter door te experimenteren en proefondervindelijk. Ze onthouden het ook veel beter dan wanneer ik het uitleg.' Het is een stuk gezelliger in de klas sinds Sofia net even wat anders les geeft. Met meer afwisseling tussen denken en doen, stilzitten en bewegen, mannelijke en vrouwelijke activiteiten, en lachen en serieus zijn. Michel Linthorst
6 Comments
‘Ik ga elektriciteit naar dit dorp brengen,’ zei Koffy vastberaden. Al eeuwenlang kwam het dagelijkse leven om 6 uur tot stilstand in Tornu. Zodra de zon onder de evenaar zakte werd het dorp van het ene op het andere moment in een diepe donkerte gehuld. Zo gaat dat rond de evenaar. Geld voor zaklampen of olie was er niet. Zonder licht zat er voor de dorpelingen niet veel anders op dan te gaan slapen op de harde grond van hun lemen huisjes. Eén man bleef wakker. Koffy, die ervan droomde dat ook zijn dorp aan het eind van de wereld eindelijk licht zou krijgen in de duisternis. Iedere ochtend om 5 uur begon Koffy, nog voor de zon wakker werd, met een lege maag aan het vervolmaken van zijn droom. Met een roestige nijptang en blote handen boog hij de stugge staaldraden in de vorm van de houten mal om er later die dag een dikke betonpap over te gieten. De directeur van het elektriciteitsbedrijf had niets officieel beloofd maar zei tegen de Chief van het dorp: ‘alleen met betonnen palen maak je kans op het electriciteits-netwerk te worden aangesloten. Geen houten palen! Beton! Hout brandt! Het kostte Koffy maanden van zijn leven de palen te maken. Daarna wachtte een nog grotere uitdaging: de palen rechtop zetten! Geholpen door zijn dorpsgenoten hakte Koffy anderhalve-meter-diepe gaten in de harde grond. De sterkste mannen uit de omgeving werden opgetrommeld om de loodzware palen met gevaar voor eigen leven omhoog te duwen louter gebruik makend van spierkracht en enkele krakkemikkige ladders om de palen te stutten. Ik durfde nauwelijks te kijken, lafaard die ik was. Bang dat één van de betonnen palen de ledematen en andere lichaamsdelen van de dappere mannen als luciferhoutjes zou verbrijzelen. Maar de samenwerking tussen de mannen was van een eensgezindheid die ik zelden heb aanschouwd. Na 5 dagen zwoegen keerden de sterke mannen met een loon van 35 Ghana-cidi huiswaarts. Je leven wagen voor acht euro! Nog diezelfde dag stuurde Koffy een brief naar het hoofdkantoor met het heugelijke nieuws. Zes weken later stonden Koffy en de Chief netjes in het gelid in verwachting van het hoge inspectie-bezoek. Eindelijk zouden ze vernemen welke dag de geschiedenis in zou gaan als de dag waarop Tornu elektriciteit zou krijgen. Tot ver na zijn dood zou Koffy de held van het dorp zijn, al was het hem daar nooit om te doen geweest. De zon steeg snel aan de hemel Toen na uren wachten de inspectie nog niet was gearriveerd wisten ze dat er die dag niets zou gebeuren. Ondanks vele brieven en telefoontjes gebeurde er ook de weken daarna helemaal niets. De betonnen palen stonden droevig langs de weg niks te doen. Koffie moest een gebroken man zijn, dacht ik. Maar opgeven kwam niet bij hem op. Ook niet toen ik na 3 maanden het dorp verliet en er nog steeds geen elektriciteit was. Pas veel later hoorde ik dat de droom van Koffy toch was uitgekomen. Zijn onwaarschijnlijke doorzettingsvermogen was niet voor niks geweest. De nieuwe inspecteur was veel daadkrachtiger en beloofde
binnen 2 maanden elektriciteit op één voorwaarde: dat Koffy de betonnen palen zou vervangen door houten palen! Michel Linthorst ‘Ik hou zo van dit metaforische verhaal,’ ‘Toen Gillian een jaar of 5 was maakten de juffen zich zorgen. Ze kon niet stilzitten en zich niet concentreren op haar werk. Hoewel haar moeder niets bijzonders aan haar zag, nam ze het advies van de juffen serieus, bang als ze was dat ze Gillian van school zouden sturen. De dokter observeerde Gillian, die haar best deed om stil te zitten. Gillian zelf vond ook dat er niets mis was met haar. Ze vond school gewoon niet interessant. De dokter vroeg aan haar moeder of ze haar even kon spreken op de gang. Tegen Gillian zei hij:” we komen zo terug. Niks aan de hand maak je geen zorgen.’ Vlak voor hij de deur uitliep zette hij de radio aan waarop klassieke muziek te horen was. Zodra de dokter en haar moeder op de gang waren, stond Gillian op en begon te bewegen. Door een klein raampje konden de dokter en haar moeder haar observeren. Na een paar minuten zei de dokter: ‘Er is niks mis met uw dochter, ze is een danseres.' U zou er goed aan doen om haar op dansles te doen.’ Nog die week nam haar moeder Gillian mee naar een balletschool. Vanaf het moment dat ze er binnenliep voelde ze zich als een vis in het water. Ze vond het heerlijk om te mogen bewegen en bleek veel talent te hebben. Later ging ze dansen bij het royal ballet in London en werd beroemd door o.a. de musical cats te choreograferen. ‘ ‘Need I say more?’ Michel Linthorst Dit inspirerende verhaal werd o.a. andere verteld door Sir Ken Robinson in ‘the element’ Als peuter loopt Tineke onverschrokken onder de benen van de paarden door. Haar ouders, die een manage hebben, herkennen meteen haar uitzonderlijke gave en laten haar rustig haar gang gaan. Ze vertrouwen haar en de paarden. 'Toen ze in de kinderwagen lag stak ze haar armpjes al in de lucht om het hoofd van het paard te aaien,’ zegt Tineke’s moeder tijdens het oudergesprek. Na de vakantie verruilt Tineke de ZMLK-school voor een baan op een manege met verstandelijk beperkte medewerkers. 'We zijn zo blij dat ze haar plek heeft gevonden heeft,’ zegt haar moeder niet zonder emotie. Het was pas mijn eerste jaar als leerkracht in het speciaal onderwijs en moest alles nog een beetje ontdekken. In het begin niet altijd even makkelijk. Tineke is soms wat nukkig. Ik heb moeite om contact met haar te maken. Ze toont weinig inzet en de meeste vakken interesseren haar niet. Ik ontdek al snel dat ze maar één droom heeft: met paarden werken! En hoewel ik er zelf nogal huiverig voor ben, blijken paarden de sleutel te zijn om onze band te versterken. Als ik Tineke wat meer ruimte geef om in de klas over paarden te vertellen blijkt hoeveel kennis ze ervan heeft. ‘Je kent Monty Robins toch wel, de paardenfluisteraar?’ zegt ze ’s ochtends als ze de klas binnen komt en me zijn boek toont. Ze heeft al zijn boeken gelezen, alle youtube-clips van hem bekeken. 'Hij vertrouwt het paard echt en praat met ze door zijn lichaamstaal,' doceert ze. Je hoeft Tineke niet te motiveren om te leren. Zolang het onderwerp paarden of natuur betreft geeft ze haar pauze er graag voor op. Maar als een les haar minder interesseert valt Tineke terug in haar verlegen en onzekere gedrag. En ze heeft moeite met collega’s die minder geduldig zijn en haar 'vooruit proberen te duwen'. 'Dat zou Monty Robins nooit doen,' denk ze. Het is alsof er een knop omgaat en ze verstijft. Als je dat niet weet dan lijkt het alsof ze geen talenten en kennis heeft. En dat is precies het probleem waar ik haar bij wil helpen. Het probleem van de 'on-interessante' lessen is makkelijk opgelost. Als Tineke geen zin heeft om te rekenen vraag ik haar: 'Als jij later op de manege werkt, hoe weet jij dan hoeveel voer je moet afwegen? Misschien best handig als je het verschil tussen gram en kilo’s weet?' De band die ik inmiddels met haar heb is sterk genoeg om haar af en toe een beetje uit te dagen. 'En klokkijken zou wel eens van pas komen als je het paard op tijd zijn eten wilt geven. Wat denk jij?' Ik kan bij de meeste vakken wel uitleggen hoe ze in haar droom passen en waarvoor ze het nodig heeft. Zodra ze dat snapt, doet ze ook meteen beter haar best. Bij sommige vakken lukt me dat niet. 'Als ik niet kan wat ze eraan heeft, wat heeft deze les dan voor zin?' vraag ik mezelf af en besluit simpelweg deze lessen te skippen. Soms doet Tineke met frisse tegenzin toch haar best voor 'oninteressante' vakken. 'Kijk mij eens goed mijn best doen voor jou,' meen ik in haar blik te ontdekken. De 7 Life Skills-lessen benutten we om te werken aan sociale vaardigheden zoals: contact maken, hulp vragen, grenzen stellen, voor jezelf opkomen, doorzettingsvermogen en veerkracht. Deze vaardigheden maken echt het verschil. Ze heeft ze echt nodig in het dagelijks leven en om te kunnen werken op de manege, denk ik. Haar uitzonderlijke talenten ten spijt. Tineke heeft geluk. Net zoals de meeste leerlingen in het speciaal onderwijs. Omdat we niet alleen rekening houden met hun beperkingen, maar ook op zoek zijn naar wat ze wel kunnen en daar het lesprogramma zo goed mogelijk op af te stemmen. Ik ben echt trots op deze school! Als ik haar een paar maanden later opzoek op de manege komt ze me stralend tegemoet lopen. Ze geeft een rondleiding en laat zien hoe ze mest schept, de stallen verschoont,
eten geeft. En met de paarden knuffelt. Als ik op het punt sta om afscheid te nemen begint een hengst opeens te steigeren en te bokken. Zonder twijfel loopt ze erop af, neemt de teugels in handen en slaagt erin om binnen 2 minuten in het enorme dier op zijn gemak te stellen. Michel Linthorst Blog automatisch ontvangen Volg 7 Life Skills op Ik maak me zorgen om Luca. Juf Carola stuurt hem steeds vaker de klas uit. Eenzaam zie ik hem zitten tussen de jassen op de gang. Luca baalt. Hij wil de klas niet uit, hij wil erbij horen. En dan die preek straks en dat telefoontje naar zijn ouders die hij niet wil teleurstellen. Hij maakt het zijn juf niet makkelijk. Dat weet hij ook wel. Hij doet echt wel zijn best, maar het lukt hem gewoon niet om stil te zitten. Als juf Carola de breuken uitlegt dwalen zijn gedachten af. Hij droomt van de bergen in het land waar hij geboren is. En van zijn oma. Hij mist haar. Mustafa, de Marokkaanse conciërge begrijpt hem wel. Luca mag af en toe bij hem werken als het echt niet meer gaat in de klas. Driewielers repareren, bomen snoeien en vuilcontainers buiten zetten. ‘Alles beter dan breuken,’ denkt hij. Luca doet precies wat Mustafa zegt. Bezweet drinken ze nog een bakkie thee, voor Luca weer terug naar de klas moet. Luca is geen vervelend ventje, integendeel, het is een schat. Met een verdrietige geschiedenis. Hij is met zijn ouders gevlucht voor de oorlog. Zijn oma heeft het niet overleefd. De meiden uit de klas zijn smoor op hem. En van de jongens is veruit de stoerste. Ook het team smelt. Behalve juf Carola. Ze vindt hem ook wel lief, dat wel, maar ze heeft alles wel geprobeerd. Haar energie is op. Een 7-koppig specialisten-team bespreekt Luca. Talloze onderzoeken, observaties en eindeloos overleg hebben niet veel meer opgeleverd dan de conclusie: ADHD-achtige verschijnselen. Dan gebeurt er iets dat mijn beeld van Luca doet kantelen. We willen aan de talenten van onze leerlingen tegemoet komen. Daarom mogen ze af en toe zelf bedenken over welk onderwerp ze een les willen hebben: de keuzeles.
‘Ik wil een les over het weiland.’ 'Maar niet uit een boekje:'zegt Luca Die donderdag lopen we met 10 leerlingen en een hulpmoeder over een avontuurlijk kronkelpaadje met aan weerszijden een sloot. Luca loopt voorop: ‘Hier vis ik altijd met mijn vader.’ Luca helpt zijn minder atletische klasgenoten over het hek, wijst ons het zwanennest en legt uit waarom de kieviten boven ons hoofd zo naar ons schreeuwen. Even verderop ziet Mirjam de koeien staan. Ze stiert erop af. De koeien stuiven uit elkaar. ‘Wil je dat ze dichterbij komen?’ vraagt Luca. Dan moet je met je rug tegen het hek gaan zitten. Gedraag je als een koe. Heel rustig, niet bewegen.’ 'Van mijn oma geleerd,' fluistert hij. Met zijn twaalven zitten we 10 minuten lang tegen het hek. Marit en Jort beginnen te wiebelen. ‘Sst, fluistert Luca, ‘ze zijn er bijna.’ Ik kan bijna niet geloven dat Luca dit zegt. De koeien komen snuivend dichterbij. De minst schijterige likt aan de jas van Mirjam. Met moeite onderdrukt ze een gilletje. Luca geeft haar een vette knipoog. Ik geniet van Luca en verbaas me over zijn transformatie.
Of was hij altijd al zo? Maar hebben wij het er niet uitgehaald? Mijn hersenen kraken. ‘Als we nou eens op een andere manier lesgeven? En denken en doen meer afwisselen?' Aan het eind van de dag bespreken we in het team onze ervaringen. Ik vertel enthousiast over Luca en vertel mijn plan aan Carola. Ze staat ervoor open! ‘Wissel je ‘normale’ lessen af met een activiteit waarbij ze kunnen bewegen, een concentratie-spel of iets waarbij je hun verbeelding aanspreekt. ‘Dan gebruiken ze zowel hun linker- als rechterhersenhelft,’ zeg ik, 'Is beter voor de resultaten ook.' Ik voorzie Carola van een aantal oefeningen die ik voor mijn SOVA-lessen verzameld heb. Tot haar verbazing helpt het! En niet alleen voor Luca, maar voor de hele klas. Door de afwisseling kunnen de leerlingen zich daarna beter focussen op hun werk. En is er meer plezier in de klas. Michel Linthorst (ps. dit was een oude bog in een nieuw jasje.) Luca was één van de leerlingen die me inspireerde om de 7 Life Skills-methode verder uit te werken. Thanks Luca (niet zijn echte naam) De foto's zijn ter illustratie van de oefening en gemaakt tijdens een training op OBS de Venen. 'Hoe maak je van een boze leerling een engeltje in 5 stappen?’ zeg ik. De leerkrachten kijken me hoopvol aan: ‘bestaat zo’n toverformule echt?’ Nee, natuurlijk niet,’ zeg ik lachend. Het is de laatste dag van training. ‘Boosheid zelf is niet het probleem,' zeg ik. 'Sterker nog: 'het is heel gezond om je boosheid er uit te gooien.’ Het is een uiting van iets wat dieper ligt 'En daar moet je achter zien te komen.' Pas dan kan je je leerling echt helpen. Maar het valt niet mee want ieder kind dat boos is heeft een andere reden:
Er bestaat dus geen klant-en-klare-oplossing. 'Maar ondertussen zit ik wel met een boze leerling’, zegt een steeds assertievere deelnemer. 'En hoe los je dat dan op?' 'Met de oefeningen die je de afgelopen dagen geleerd hebt kun je voor iedere leerling een aanpak op maat maken,’zeg ik. 'Gebruik vooral je eigen expertise en ervaring.' 'Ik zal een voorbeeld geven hoe ik het aangepakt heb met Jim.' Jim had vaak ruzie op het schoolplein. Iemand hoefde maar naar hem te kijken of hij sloeg er al bovenop. Jim wilde zelf ook af van zijn boze buien, geen enkel kind kiest er immers vrijwillig voor om boos te zijn. Hij vroeg me of ik hem wilde helpen. Ik kende Jim al van de 7 Life Skills-lessen, die hij meestal erg leuk vond. Jim en ik konden vrij goed door één deur. Dat scheelde een slok op een borrel toen we begonnen. 'We doen een oefening met het grote elastiek.' Foto van training op OBS de Venen 'Kom je erbij staan, Jim?’ vraag ik. 'Ik ga zo aan het elastiek trekken. En jij mag bedenken hoe je hierop reageert. 'Goed?' 'Ik trek aan het elastiek en Jim reageert direct door hard terug te trekken. Maar ik ben sterker en trek nog wat harder. Jim houdt het niet, hoe goed hij zijn best ook doet. 'Hoe is dat, Jim?' 'Stom' zegt hij lachend,’ jij bent sterker!' 'Ik ga nog even verder met 'plagen', zeg ik tegen hem, je weet toch dat het een oefening is, hè?’ vraag ik voor de zekerheid. Ik wil hem laten ervaren wanneer zijn grens bereikt is en trek voorzichtig verder aan het elastiek 'Zou je ook iets anders kunnen doen dan terugtrekken?' vraag ik. Jim kijkt me verbaasd aan.' Opeens valt het kwartje. Lachend 'beweegt' hij met me mee. Hij loopt als een braaf hondje aan de riem achter me aan. Kan ik jou nu nog 'plagen'? ‘Nee!', lacht hij. Ik begin weer te trekken. Kan je nog iets anders verzinnen? Jim gaat op de grond zitten. 'Goed zo!’ Nog iets anders? Jim denkt diep na. Ik zie aan hem dat hij er bijna geen zin meer in heeft. Opeens trekt hij het elastiek over zijn hoofd en laat het schieten. Ik doe net alsof ik het elastiek heel hard tegen me aan krijg en val op de grond. Jim lacht. Hij kijkt triomfantelijk en opgelucht. Hij heeft ontdekt dat hij ook uit het elastiek kan stappen. Goed gedaan,Jim! Jim heeft geoefend om keuzes te maken in moeilijke situaties en gemerkt dat je veel meer kunt doen dan tegenstand bieden. 'Ik heb een geheugensteuntje voor je gemaakt Jim, zeg ik. Zijn juf hangt de 'hand met de keuzes' aan de muur. We eindigen de les op de wiebelplank. Zijn favoriete spel. e weken daarna werken we aan:
We oefenen net zolang totdat hij het ook 'in het echhie' kan toepassen. Samen met zijn juf verzint Jim een strategie, voor als het fout dreigt te gaan op het schoolplein.
'Alleen al het idee dat hij de touwtjes in handen heeft, en dat hij verschillende keuzes heeft, geeft Jim meer rust,' zegt zijn juf. 'En mij ook!' Michel Linthorst **Jim is niet zijn echte naam. 1. Ga uit van je eigen kracht Beleidsbepalers in het onderwijs proberen je vaak de wet voor te schrijven. Alsof jij zelf niet kan nadenken! En niet zou weten hoe je het beste uit je leerlingen haalt! Vertrouw dit jaar vooral op je eigen oordeel en visie en neem niet klakkeloos aan wat je voorgeschreven wordt. (En geloof dus ook niet zomaar wat ik schrijf) 2. Van binnen naar buiten leren Help je leerlingen hun innerlijke motivatie te vinden zodat jij ze wat minder vaak 'achter hun broek' hoeft te zitten. Hoe? Help ze te ontdekken:
Pas waar mogelijk je lessen hierop aan. Oftewel: leren van binnen naar buiten. 3. De meeste leerlingen denken met hun handen Zo’n 60% van je leerlingen leert het beste door te doen en te ervaren. Het liefst spelenderwijs, door te experimenteren en zelf oplossingen te ontdekken. Je doet ze een groot plezier om je denklessen af te wisselen met ervaringsgerichte doe-lessen. Omdat ze denken met hun handen! 4. Maximaal resultaat? Relax! Als je het hoofd van je leerling te vol propt met kennis, kan er al snel niks meer bij! Ze luisteren wel, maar ze horen je niet. Ze worden geprikkeld en moe! Doorgaan is zinloos. Evenals aandacht eisen. Relax! Help ze eerst hun hoofd leeg te maken door te ontspannen. Lach, luister naar muziek, mediteer of laat ze juist bewegen. Bedrijven als Google en Facebook laten hun werknemers verplicht luieren, lantefanteren en spelen. Het maakt ze creatiever, productiever en gezonder! De ideale lesdag heeft afwisselend inspanning en ontspanning. 5. Stuur je mening op vakantie Een veelvoorkomende praktijksituatie: Joost zit onderuitgezakt op zijn stoel en voert geen klap uit. Conclusie? Joost is lui en ongemotiveerd! Maar weet je zeker dat dit klopt? Is het misschien geen feit maar een interpretatie? Mogelijk heeft Joost een hele andere redenen voor zijn gedrag?
Een mening roept bijna altijd een (negatieve) tegen-reactie van je leerling op. Zeker als de mening niet klopt met de werkelijke reden voor het gedrag van de leerling. Grote kans dat hij zich wil verdedigen, verantwoorden of zijn frustratie uiten. Probeer eens les te geven zonder meningen te uiten en kijk welk effect dat op je leerlingen heeft. 6. Eerst luisteren en dan pas gehoord worden.
Als je wilt dat je leerlingen naar je luisteren luister dan eerst naar je leerlingen. Probeer te begrijpen wat ze beweegt, wat ze motiveert, hoe ze leren. Wees een leerling onder de leerlingen en loop eens een dag stage als leerling. Ervaar zelf eens hoe hun schooldag eruit ziet! 7. Wees als een spiegel. Leerlingen kopiëren jou gedrag. Wil je een vriendelijke klas? Wees zelf vriendelijk. Moeten ze hun huiswerk op tijd afhebben? Zorg dat jouw nakijkwerk op tijd klaar is. Moeten ze netjes schrijven? Geef het goede voorbeeld op het bord. Bij jongere kinderen werkt dit principe nog sterker. Begin er dus jong mee. Een fijn en succesvol 2016 Michel Linthorst Volgende week starten 18 deelnemers aan twee 4-daagse trainingen (2 x 2 dagen) Voor beide trainingen is nog plek open. Zie de agenda Meedoen? Stuur een mailtje. ps. blogs kunnen in januari onregelmatiger geplaatst worden ivm met de intensieve trainingen. Blog automatisch ontvangen Volg 7 Life Skills op Het is mijn eerste dag op de HAVO. Ik zit onwennig naast mijn nieuwe klasgenoten. Eén voor één komen de leraren langs om zich voor te stellen. Tekenleraar Horremans in zijn blokjestrui. Mevrouw Vogel, aardrijkskunde, met een soort Perzische poncho. Als laatste meneer van Leeuwen. Wiskunde. In zijn enigszins gedateerde pak. Zijn entree zal ik jaren later nog vele malen voor mijn leerlingen naspelen. De deur zwaait open en met een flinke knal meteen weer dicht. Zijn priemende blik doorklieft een klas vol zenuwachtige pubers. 'Monden dicht, boek op tafel, blz 4 som 1' 'Dit moet een grap zijn,' denk ik. Het tegendeel blijkt het geval als mijn buurman zijn pen laat vallen. 'Laat liggen die pen,' zegt van Leeuwen streng. Hij heeft een scherpe neus. Zijn spaarzame haar is strak over zijn kale schedel gekamd. Hij raapt de pen toch op. 'Bladzijde 4 en 5 overschrijven en maken. Morgen inleveren,' zegt van Leeuwen geïrriteerd. 'Maar…' 'Voeg daar bladzijde 6 en 7 aan toe. ' Zijn toon is gezet. Van Leeuwen blijkt de enige docent die moeiteloos de orde weet te handhaven, die eerste weken. Zijn lessen verlopen altijd volgens dezelfde structuur. Zijn leerlingen zitten nog voor het 'officiële’ begin van de les al te zwoegen. Smoezen en goede redenen om te laat te komen worden direct bestraft met 2 bladzijden overschrijven Op het smetteloze linkerbord staat een onberispelijk handschrift de instructie geschreven. Rechts de opdrachten. De jongens noemt hij bij de achternaam. 'Linthorst voor het bord. Boek mee, bladzijde 43, som 15c. De meisjes met voor en -achternaam. De zwakken, waarvan ik de ranglijst ruimschoots aanvoer, noemt hij: kneusjes. Ik ben een onzekere puber, toch kan ik het hebben van hem. Ondank mijn geringe interesse in wiskunde, vliegen zijn lessen om, omdat hij het uiterste van ons vraagt waarschijnlijk. Ook voor zichzelf is hij niet kinderachtig. Zijn voorbereiding, met militaire precisie uitgevoerd, start ochtends om 7:15. Zijn pauze brengt hij door in zijn lokaal luisterend naar zijn transistor-radiootje. 'Zojuist is de president van Egypte doodgeschoten,' zegt hij als we de klas in komen. Voor het eerst ontwaar ik een spoor van emotie. Ik zit in de derde als zijn humeur en halve graad lijkt te ontdooien. Dan verruil ik noodgedwongen de HAVO voor de MAVO. Door ziekte en zorgen over mijn vader kan ik me niet langer concentreren op vakken die me nauwelijks boeien, (tekenen uitgezonderd) Een ruzie met mijn mentor, mevrouw Veenhoven, die geen oog heeft voor mijn situatie, is de druppel. Op de MAVO krijg ik weer lucht. Ik ben opeens één van de betere. Met mijn diploma op zak start ik met werktuigbouwkunde om er na 3 maanden, doodongelukkig met mijn foute keuze, weer mee te stoppen. Maar ik wil wat met mijn leven! Maar wat? Halverwege het schooljaar overtuigt mijn moeder mijn oude HAVO-conrector ervan me een herkansing te gunnen. 'Maar het zou uitzonderlijk zijn als Michel dit jaar nog haalt,’ zegt hij. Ik schaam me kapot als Van Leeuwen me mijn uitgestoken hand weigert en me in plaats daarvan mijn plek achterin de klas wijst, als 18-jarige tussen broekies die allemaal beter in wiskunde zijn, dan ik. Ik ben de kneus der kneuzen. Vanaf dat moment voel ik voor het eerst de noodzaak om harder te werken dan ooit, om mijn achterstand in te lopen. Als ik op een donderdagmiddag voor het bord sta te zweten op een raadselachtige wiskunde- opgave zegt meneer van Leeuwen opeens: 'Linthorst. Zaterdag, 9 uur,in dit lokaal. Boeken mee!' Hij staat me met een minzame glimlach bij de deur op te wachten. Vier uur lang beult hij me af, zonder pauze. We oefenen oude examen-opgaves. Keer op keer. Hij geeft me zonder er iets voor terug te willen hebben, een wiskunde-hersenspoeling cadeau. Ik ga over naar het examenjaar, met mijn wiebelige hakken over een brede sloot weliswaar. Enigszins geholpen door een hoge gun-factor van de docenten, dunkt me. Van Leeuwen heeft de tentamens veel moeilijker gemaakt dan het landelijk niveau vereist. Ik sta gemiddeld een 4,6. Voor mijn examen scoor ik een (voor mij) glorieuze 5,7. Ruim voldoende om mijn felbegeerde diploma in ontvangst te nemen.
Michel Linthorst Dat jaar scoren de leerlingen van van Leeuwen 2 punten boven het landelijk gemiddelde. Ik ontmoet hem jaren laten tijdens een reünie. Trots vertel ik hem dat ik meester ben geworden, net als hij. En over mijn enigszins onorthodoxe aanpak. (net als hij) Hij luistert, voor het eerst, geboeid, naar mijn verhaal. Het lijkt hem te raken. Op dat moment dringt het pas tot me door op welke manier hij voor mij het verschil maakte. Radicaal anders dan ik dat ik dat nu doe. Maar wat maakt het uit of je een inspirerende vak-idioot bent, een natuurtalent voor lesgeven hebt of veel inlevingsvermogen. Als je het verschil maar maakt, op jouw manier! Wil je ook leren hoe jij nog meer het verschil kan maken voor jou leerlingen. Voor de 4-daagse trainingen in januari zijn nog 3 plaatsen vrij Blog automatisch ontvangen Volg 7 Life Skills op 'Ik ken iemand die zijn leven lang niet anders doet dan konijntjes tekenen. Is hij volgens jullie succesvol?’ De meeste leerlingen lachen hard. Anderen fronzen hun wenkbrauwen. Zij hebben al lang door dat ik weer eens verwarring probeer te zaaien.’ 'Iemand die alleen konijntjes tekent? Kansloos!' 'Ga eens wat nuttigs doen met je leven,'zegt Samir 'Waar verdient hij zijn geld dan mee?' vraagt Sanne. Ik tover een boekje van Nijntje uit mijn tas. Bijna alle leerlingen herkennen Nijntje meteen. 'Dik Bruna heeft miljoenen prentenboeken verkocht over de hele wereld. Er zijn films, tv-series, musicals en poppen van gemaakt.’ 'Ja, ja, en hij woont zeker in een grote villa met zwembad?' Kennelijk is dat het beeld dat mijn leerlingen van succesvolle mensen hebben. ’Hij fietst dagelijks op zijn Batavus stadsfiets naar zijn atelier. Werkt van 's ochtends tot ’s avonds aan zijn boekjes, gaat bijna nooit op vakantie en woont in een eenvoudig huis. 'Hij doet wat hij het liefste doet en wat hij het beste kan: konijntjes tekenen. Wat veel moeilijker is dan je denkt.’ Volgende vraag. 'Moeten mensen om succesvol te zijn, uitblinken op school?' 'Ik denk het wel!' 'Mijn vader zegt altijd, zonder diploma kom je nergens!' 'Nou, mijn oom is van school afgetrapt en die heeft een goedlopende shoarma-zaak.' Ik laat ze een lijst zien van super-succesvolle mensen die hun school niet hebben afgemaakt met daarin o.a.:
En nog een lijst van mensen die in eerste instantie helemaal niet zo succesvol waren. Albert Einstein sprak niet tot zijn 4de en kon niet lezen tot zijn 7de. Zijn leerkrachten dachten dat hij verstandelijk gehandicapt was, erg langzaam en anti-sociaal. Hij werd van school verwijderd maar won uiteindelijk de Nobel-prijs. Thomas Edison kreeg op school te horen: 'dat hij te dom was om ook maar iets te leren.' Bij zijn eerste twee banen werd hij ontslagen. Bij het uitvinden van de gloeilamp mislukte de eerst 1000 pogingen. J.K. Rowling leed aan depressie, is gescheiden en leefde van de bijstand voordat ze een van de meest succesvolle en bestverkopende schrijvers werd. Michael Jordan de beste basketballer aller tijden werd uit zijn schoolteam gezet. 'Ik heb 9000 mislukte schotpogingen gedaan, 300 keer verloren, 26 keer moest ik het beslissende schot maken en faalde. Ik heb fout op fout gemaakt en daarom werd ik zo succesvol.' Winston Churchill bleef zitten op school, werd vaak verslagen tijdens de verkiezingen was lange tijd helemaal niet succesvol. Op 62 jarige leeftijd werd hij Premier van Engeland en won uiteindelijk de Nobelprijs voor literatuur.
'Bewijzen deze mensen en hun verhalen dat jullie je tijd zitten te verdoen op school?’ 'Nee, want misschien waren zij wel uitzonderingen' 'Nee, want wat voor deze mensen werkte, werkt voor ons misschien niet' 'Ja, ik stop er meteen mee, ha ha, heeft u voor mij een uitschrijf-formulier.' 'Nee, want zonder goede opleiding kan ik geen dokter worden.' 'Bewijst het dat school garantie is voor succes?' 'Nee, want deze mensen zijn succesvol geworden zonder school af te maken.' 'Mijn moeder werkt met demente ouderen. Ze vind het werk heel belangrijk en is er heel goed in. Zij heeft alleen de lagere school gedaan.' Zo filosoferen we nog een half uur lang door. 'En? Hebben jullie aan het eind van deze les het geheime recept voor succes al ontdekt?' 'Er is niet één recept voor succes!' 'Iedereen kan succesvol zijn op zijn eigen manier.’ 'Als je beroemd en rijk bent, ben je niet per sé succesvol.' 'School kan heel belangrijk zijn, vooral als je weet waarvoor je leert.' Succes heeft te maken met ontdekken waar je goed in bent.’ ’Dat je ook op een simpele manier succesvol kan zijn, bijvoorbeeld door iets voor iemand te betekenen.' 'Dat het vaak te maken heeft met sterke eigenschappen zoals doorzettingsvermogen.' Michel Linthorst Blog automatisch ontvangen Volg 7 Life Skills op Praktijksituatie 1 Thom houdt van plantjes. Na schooltijd wroet hij het liefst met zijn blote handen in de aarde. Met zijn dunne vingertjes drukt hij de fragiele zaailingen uit het potje en plant ze netjes in een rijtje. Hij werkt rustig en geconcentreerd. Diezelfde Thom is op school druk en nerveus. Daarom heeft zijn juf hem met tafel en al naar de hoek verplaatst. 'Hij stoort de andere kinderen en zo kan hij zich beter concentreren,’ zegt zijn juf tijdens het 10-minuten gesprek. De maatregel werkt averechts. Thom roept nu door de klas om contact te krijgen met zijn klasgenoten want die zitten nu nog verder weg. Het beloningssysteem met stickers werkt ook niet. Evenmin als extra huiswerk en binnen blijven in de pauze. 'Het probleem van Thom is dat hij zich niet kan concentreren,’ denkt de juf. Heeft Thom echt een probleem met concentreren? Of heeft vooral de juf er een probleem mee? Ze is ontzettend gedreven en heeft echt het beste met Thom voor. Maar ze heeft last van hem omdat hij de les verstoort. Hij kost haar veel energie. Het frustreert haar dat ze Thom niet in het gareel krijgt. En zijn prestaties halen het klassengemiddelde naar beneden. Als ze maar even in Thom zijn hoofd kon kijken. Dan zou ze misschien ontdekken dat hij een heel ander probleem heeft. Thom vindt school vaak saai. Alleen tekenen, handvaardigheid, gym en praten met zijn klasgenoten vindt hij leuk. Hij heeft moeite met de manier waarop de juf lesgeeft. Hij moet het grootste deel van de dag moet stilzitten en luisteren. Dat lukt hem gewoon niet. Hoe goed hij ook zijn best doet. Zijn hoofd stroomt over. De woorden en cijfers duizelen hem voor zijn ogen. En hij voelt de irritatie van zijn juf. Dat maakt hem nog onrustiger. Als zijn juf op huisbezoek zou gaan, zou ze zien dat Thom zich wel degelijk kan concentreren. Bijvoorbeeld als hij in de tuin werkt. En hopelijk zou dan bij haar het kwartje vallen.
Dat Thom denkt met zijn handen! En het beste leert door te doen. En dat niet concentratie het probleem is, maar de manier van lesgeven. Praktijksitiuatie 2 Youssef en Thom lijken als twee druppels water op elkaar. Youssef kan ook niet stilzitten en kan zich moeilijk concentreren tijdens rekenen en taal. En ook Youssef werkt zijn meester ook op zijn zenuwen. Maar tijdens de sociale vaardigheidsles ontdekt de meester tot zijn grote verbazing dat Youssef zich wel degelijk kan concentreren. In deze les, waarin Yousssef veel mag bewegen, samenwerken en af en toe de leider mag zijn, vertoont hij heel ander gedrag. Minder nerveus. En meer gefocust. En nog belangrijker: hij heeft plezier in het leren. Waarom lukt het Youssef wel om zich te concentreren tijdens deze les en niet in de klas? Omdat ook Youssef beter leert door te doen. Net als Thom en nog 60% van de leerlingen. Daarom zorgt zijn meester ervoor dat hij de lessen op verschillende manieren aanbiedt en zorgt voor een goede balans in denken en doen. Sinds deze aanpassing in de manier van lesgeven is de band tussen Youssef en zijn meester flink verbeterd. Ook de sfeer in de groep is veranderd en wat losser geworden. Niet een gebrek aan concentratie was het probleem. Maar de manier van lesgeven. Michel Linthorst |
michel linthorstDocent, ontwikkelaar en trainer Michel Linthorst schrijft verhalen gebaseerd op zijn eigen ervaringen of die van collega's. Blog ontvangen? |